Η Σαντορίνη είναι μια από τις πιο γνωστές ηφαιστειακές περιοχές της Ελλάδας, οπότε η καταγραφή εκατοντάδων μικροσεισμών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να εγείρει ερωτήματα και ανησυχίες. Εδώ θα δούμε τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια «σεισμική έξαρση», ποιοι παράγοντες εξετάζονται από τους επιστήμονες και πώς μπορούμε να ενημερωνόμαστε σωστά.
Σεισμική έξαρση: Τι είναι και γιατί συμβαίνει
Όταν σημειώνονται πολλοί σεισμοί στη διάρκεια λίγων ωρών ή ημερών, οι σεισμολόγοι αναφέρονται σε «σεισμική έξαρση» ή «σεισμική ακολουθία». Το φαινόμενο αυτό μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικές αιτίες:
- Προσεισμική δραστηριότητα
- Μικρές δονήσεις που ενδέχεται να προηγηθούν ενός ισχυρότερου σεισμού, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει αυτόματη «πρόβλεψη». Οι ειδικοί παρακολουθούν την εξέλιξη για να διαπιστώσουν αν η ένταση ή η συχνότητα αυξάνεται σημαντικά.
- Μετασεισμοί
- Εάν έχει ήδη εκδηλωθεί ένας σημαντικός σεισμός, οι μικρότεροι που ακολουθούν (μετασεισμοί) είναι αναμενόμενοι καθώς το ρήγμα «αναπροσαρμόζεται». Συνήθως, η συχνότητά τους μειώνεται με τον χρόνο.
- Τεκτονική αναπροσαρμογή
- Πολλοί μικρού μεγέθους σεισμοί ενδέχεται να λειτουργούν ως μηχανισμός «εκτόνωσης» της συσσωρευμένης τεκτονικής ενέργειας, χωρίς να υποδηλώνουν απαραίτητα επικείμενη ισχυρή δόνηση.
Ηφαιστειακή φύση της Σαντορίνης
Η Σαντορίνη διαθέτει ένα ενεργό ηφαιστειακό σύστημα, γνωστό παγκοσμίως για την ιστορική έκρηξη που διαμόρφωσε το νησί. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ηφαιστείου Σαντορίνης , παρακολουθείται στενά η σεισμική, γεωθερμική και γεωχημική δραστηριότητα.
- Οι σεισμοί γύρω από ένα ενεργό ηφαίστειο ενδέχεται να σχετίζονται με κίνηση μάγματος ή αερίων, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι επίκειται κάποια ηφαιστειακή έκρηξη.
- Οι επιστήμονες εξετάζουν παραλλήλως μεταβολές στη θερμοκρασία εδαφών, αέρια που εκλύονται και οποιαδήποτε γεωδαιτική παραμόρφωση του υπεδάφους.
Τι παρακολουθούν οι επιστήμονες
Για να κρίνουν αν μια ακολουθία εκατοντάδων μικροσεισμών αποτελεί απλώς «φυσιολογική έξαρση» ή κάτι πιο ανησυχητικό, οι σεισμολόγοι και οι γεωλόγοι εξετάζουν:
- Βάθος των σεισμών: Οι επιφανειακοί σεισμοί (λίγων χιλιομέτρων βάθος) μπορούν να γίνουν πιο αισθητοί, αλλά δεν υποδηλώνουν αυτόματα επικίνδυνη δραστηριότητα.
- Σεισμικό μέγεθος (Richter): Αυξάνεται ή παραμένει σταθερό με την πάροδο των ωρών/ημερών; Ένα σταδιακό «σκαρφάλωμα» σε ισχυρότερες δονήσεις προσελκύει μεγαλύτερη προσοχή.
- Ρυθμό επανάληψης: Αν το διάστημα μεταξύ των δονήσεων μικραίνει δραματικά ή εάν σημειώνονται συνεχώς και μεγαλύτερες δονήσεις, οι ειδικοί κρίνουν αν απαιτείται επιπλέον επαγρύπνηση ή προληπτικά μέτρα.
- Γεωθερμικές και γεωδαιτικές ενδείξεις: Ειδικά για ηφαιστειακές περιοχές, ελέγχονται αλλαγές στη σύσταση των αερίων ή στο επίπεδο του εδάφους, προκειμένου να εντοπιστεί πιθανή κίνηση μάγματος.
Πηγές έγκυρης ενημέρωσης και προστασίας
- Γεωδυναμικό Ινστιτούτο: Μπορείς να παρακολουθείς ζωντανά την εξέλιξη των σεισμών στην Ελλάδα μέσω του επίσημου site του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
- Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας: Παρέχει οδηγίες για το πώς προετοιμαζόμαστε και τι κάνουμε πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από έναν σεισμό. Δες περισσότερα στο
επίσημο site της ΓΓΠΠ. - Τοπικές Αρχές & Ειδικοί: Σε περιπτώσεις πιθανής αύξησης ηφαιστειακής δραστηριότητας, η Πολιτική Προστασία και τα επιστημονικά ινστιτούτα εκδίδουν ενημερώσεις ή οδηγίες προς τους πολίτες.
Η εμφάνιση 200 σεισμών σε 48 ώρες μπορεί να είναι εντυπωσιακή, ειδικά σε μια περιοχή όπως η Σαντορίνη, με «ευαίσθητο» ηφαιστειακό υπόβαθρο. Ωστόσο, δεν σημαίνει αυτόματα ότι επίκειται ένας μεγάλος σεισμός ή ηφαιστειακή έκρηξη. Οι ειδικοί παρακολουθούν την ένταση, το βάθος και τις όποιες γεωλογικές μεταβολές για να διαπιστώσουν αν η σεισμική δραστηριότητα είναι φυσιολογική «εκτόνωση» του υπεδάφους ή αν απαιτείται αυξημένη εγρήγορση.
Το σημαντικό είναι να ενημερωνόμαστε από έγκυρες πηγές, να τηρούμε τις βασικές οδηγίες σεισμικής προστασίας και να ακολουθούμε τις συστάσεις των αρχών σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη για προληπτικά μέτρα.
